Vakfıkebir’in merkezi, Karadeniz Bölgesi’nin Doğu Karadeniz Bölümü’nün Trabzon İlinin 45 km. batısında olup, 8 km. doğusunda Çarşıbaşı, 5 km. batısında Beşikdüzü, 22 km. güneyinde Tonya ilçeleri bulunmakta ve Kuzeyinde ise Karadeniz ile çevrilmektedir. Samsun-Trabzon-Rize devlet kara yolu ilçe merkezinden geçer. Yüz ölçümü 235 km2 ve 44 mahalleye sahiptir.
Trabzon’un ilçesi olan Vakfıkebir bugünkü adını, Yavuz Sultan Selim annesi Gülbahar Hatun’dan almıştır. O tarihte Trabzon Valisi olan oğlu Şehzade Selim’i görmek için İstanbul’dan Trabzon’a deniz yoluyla seyahat eden Gülbahar Hatun büyük bir fırtınaya yakalanmış, kurtulması halinde karaya ayak basacağı toprakları Allah’a vakfedeceğini adamıştır. O zamanki adıyla Büyükliman olan yerleşim merkezinde toprağa ayak basan Gülbahar Hatun bu toprakları vakfeder. Vakfedenin büyük (padişah eşi) olmasından dolayı bu tarihten sonra yörenin adı Vakfıkebir (Büyük Vakıf) olmuştur.